"बिढार" ( पृ.४१-४२) ले: भालचंद्र नेमाडे
''सकाळपासून कुसुमाग्रजाला शिव्या देतोय, कुठं म्हातारं तडफडायला आलं आमच्या नवीन पोरांच्यात ! मग मी त्याला एक क्लासिक उपमा सांगितली. भाद्रपदात नवीनवी कुत्री प्रयत्न करत असतात एखाद्या कुत्रीवर, तेवढय़ात एखादं म्हातारं आडदांड निब्बर कुत्रं मध्ये घुसून ताव मारून निघून जातं. तसं प्रधानचं झालं! खरं म्हणजे सगळीकडे म्हातारी कुत्री बोकाळलीयत. साहित्य परिषदांत तीच, बक्षिसांत तीच, रेडिओवर, साहित्य अकादमीत, साहित्य संमेलनात-सगळीकडे हेच बाप्ये मनमुराद. तिकडे नेहरू आणि इकडे साले हे..''
" स्वातंत्र्य मिळायच्या आधी साले तरुण होते तेव्हा यांना संधी नव्हती. नुस्ते कातावले होते. सत्तेचाळीसनंतर आणि संयुक्त महाराष्ट्र झाल्यावर साल्या सरकारनी धडाधड उत्तेजनपर प्रकार सुरू केले. तेव्हा ही म्हातारी मंडळी त्यावेळची राहिलेली खाज भागवायला तुटून पडली. आज इतकी वर्ष झाली तरी ह्या निब्बर लोकांची चढायची हौस कमी होत नाही. तुम्हा नवीन पोरांचं कौतुक कोण करणार ह्या गर्दीत ? "
--------------------
तर नेमाडेंच्या मते कुसुमाग्रज हे निब्बर व आडदांड कुत्र आहेत. अप्रतीम उपमा आहे. पूर्वी दत्ताच्या तसबिरीत श्वान दाखवलेले असत. श्वान म्हणजे देवाचे लाडके. त्यातल्याच एका आडदाड श्वानाचे प्रतीक करीत कुसुमाग्रजांना नेमाडे ह्यांनी हा बहुमानच केला आहे. ह्याच प्रतिमासृष्टीचे देखावे बघताना मग संजय भास्कर जोशी हे अजून एका डॉग-स्क्वॅड मधले श्वान वा चालक असावेत. त्यांनी इतर पुस्तकांचे गठ्ठे हुंगून हुंगून नेमाडेंचे साहित्य बिनधोक ठरवले हे बरे झाले ! आता त्यावर इतर श्वान मंडळी आपापली तंगडी वर करतीलच !
आता ह्या श्वान प्रतिमेला जागून स्वत: नेमाडे हे कुठल्या प्रकारचे श्वान आहेत असा प्रश्न निर्माण झाला तर त्यांच्या झुबकेदार मिशा आठवा व आठवा एक लाडके केसाळ श्वान, ज्याचे तोंड कुठे व ढुंगण कुठे हे दाट केसाळ प्रतिमेत दिसत नाही. हेच का नेमाडे ?
-----------------------
